ÖZET

Sendikal hakların ayrılmaz bir parçası olan grev hakkının varlık sorunu, aynı zamanda sendika ve toplu sözleşme hakkının varlık sorunudur. Ülkemizde 1961 Anayasası’nda ilk defa yer alan bu hakkın kullanımı, 1980 sonrası dönemde gerçekleşen yasal düzenlemelerle önemli ölçüde kısıtlanmıştır. Bu çalışmada ülkemizdeki grev hakkının ve dolayısıyla sendikal hakların varlığı üzerine, grev ertelemesi kurumu mercek altına alınarak tartışma yürütülecektir. Bu kapsamda grev hakkının uluslararası çalışma hukukundaki yeri incelenmiş ve Türkiye’deki grev hakkı ile ilgili yasal düzenlemeler, uluslararası çalışma hukukuyla karşılaştırılarak açıklanmıştır. Bu açıklamalar sonrasında grev ertelemesi kurumunun mevzuattaki yeri, 1963 yılından itibaren yaşanan grev ertelemeleri ve ertelemelere neden olan milli güvenlik ve genel sağlık gerekçeleri çalışmada ele alınmıştır. Ayrıca grev ertelemesi kararlarına karşı Danıştay ve Anayasa Mahkemesi’nin verdiği kararlar ile Türkiye’deki grev ertelemesi uygulamalarına yönelik uluslararası düzeyde yapılan değerlendirmeler çalışmanın kapsamı içerisinde yer almıştır. Tüm bu değerlendirmeler sonucunda ülkemizdeki grev ertelemelerinin, grev hakkının anlamını fiilen ortadan kaldırdığı ve grev hakkının uluslararası içtihatlara uygun bir biçimde etkin kullanımının sağlanması için ülkemizdeki yasal mevzuatın değiştirilmesinin ihtiyaç olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu ihtiyaç üzerine grev ertelemesi uygulaması ile ilgili uluslararası ve ulusal içtihatlara uygun bir şekilde mevzuat değişikliği önerisi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Sendikal Haklar, Grev Hakkı, Grev Ertelemesi.

ABSTRACT

The existence problem of the right to strike, which is an inseparable part of union rights, is also the existence problem of the right to union and collective bargaining. The use of this right, which was included for the first time in the 1961 Constitution in our country, was significantly restricted by the legal regulations that took place in the post-1980 period. In this study, a discussion will be carried out on the existence of the right to strike and therefore union rights in our country, by focusing on the institution of the strike postponement. In this context, the place of the right to strike in international labor law has been examined and the legal regulations regarding the right to strike in Turkey have been explained by comparing them with the international labor law. After these explanations, the place of the strike postponement institution in the legislation, the strike postponements that have been experienced since 1963 and the reasons for national security and general health that caused the postponements are discussed in the study. In addition, the decisions of the Council of State and the Constitutional Court of  against the strike postponement decisions and the evaluations made at the international level regarding the strike postponement practices in Turkey are included in the scope of the study. As a result of all these evaluations, it has been concluded that the postponement of strikes in our country de facto eliminates the meaning of the right to strike and that the legal legislation in our country needs to be changed in order to ensure the effective use of the right to strike in accordance with international jurisprudence. Upon this need, a legislative change proposal was made in accordance with the international and national jurisprudence regarding the practice of the strike postponement.

Keywords: Union Rights, Right to Strike, Strike Postponement.